استان آذربایجان شرقی در منطقه تاریخی آذربایجانِ ایران واقع شده و در زمان حکومت پهلوی آذربایجان خاوری نامیده میشد. آذربایجان شرقی ششمین استان پرجمعیت ایران محسوب میشود و از سمت شمال به جمهوریهای آذربایجان، ارمنستان و نخجوان، از سمت غرب و جنوب غرب به استان آذربایجان غربی، از سمت شرق به استان اردبیل و از سمت جنوب شرق به استان زنجان مرزبندی شدهاست.
این استان دارای آب و هوای سرد کوهستانی بوده و کل محدوده آن را کوهها و ارتفاعات تشکیل دادهاند. مساحت استان آذربایجان شرقی ۴۵٬۴۹۱ کیلومتر مربع است و جمعیت آن نیز در سال ۱۴۰۰ خورشیدی بالغ بر ۴٬۰۴۰٬۴۰۰ نفر برآورد شدهاست.
استان آذربایجان شرقی محل اتصال دو رشته کوه مهم و اصلی کوههای ایران، یعنی البرز و زاگرس است و بلندترین نقطه آن، قله کوه سهند است. مرکز استان آذربایجان شرقی، کلانشهر تبریز است.